بررسی اپیدمیولوژیک خوددرمانی و عوامل مرتبط با آن در بین مراجعه کنندگان به داروخانه های سطح شهر بیرجند در سال ۹۳-۱۳۹۴

زمینه و هدف: امروزه پیشرفت‏های علمی و صنعتی در زمینه پزشکی و داروسازی، امکان دسترسی به انواع داروها را فراهم آورده است. چنانچه این دسترسی با نظارت صحیح همراه نباشد، می‏تواند موجب مصرف خودسرانه داروها گردد. مطالعه حاضر با هدف تعیین اپیدمیولوژی خوددرمانی و عوامل مرتبط با آن در مراجعه کنندگان به داروخانه‏های سطح شهر بیرجند انجام شد. روش تحقیق: این مطالعه توصیفی-تحلیلی، به روش نمونه‏گیری طبقه‏ای تصادفی بر روی 944 نفر از مراجعه کنندگان به داروخانه‏های شهر بیرجند در زمستان و بهار 1393-1394 انجام شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه روا و پایا جمع‏آوری شد. داده ها پس از ورود به نرم‏افزار spss (ویرایش 19)، با کمک آزمون‏های آماری chi-square، t-test مستقل، mann– whitney، kruskal– wallis و tukey در سطح معنی‏داری 05/0p< تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین سنی افراد شرکت کننده 8/10±8/32 سال بود. 5/84% از افراد مصرف خودسرانه دارو را بیان کردند که 58% آنها مرد بودند. بیشترین مصرف خودسرانه مربوط به داروهای سرماخوردگی و حساسیّت (4/61%) و مسکّن ها (9/43%) بود. در بین شرکت کنندگان در مطالعه، 33% آنها عدم دسترسی به پزشک، 5/44% آنها دسترسی راحت به دارو توسط داروخانه و 6/30% آنها تجویز نسخه مشابه از سوی پزشک را از مهمترین دلایل مصرف نابجای دارو عنوان کردند. نتیجه گیری: مصرف نابجای دارو در جامعه مورد مطالعه بسیار بالا بوده که عمدتاً، در دسته داروهای سرماخوردگی، مسکن و آنتی بیوتیک می باشند. دسترسی آسان به دارو در داروخانه ها، احتمالاً مهم ترین عامل خوددرمانی محسوب می شود.